28 Haziran 2022 tarihinde ortak ve başlıca yazarı olmaktan inanılmaz keyif aldığım bir makaleyi hedeflediğimiz dergiye gönderdik. Hedeflediğimiz dergiyi belirlerken ne WoS’ta indeksleniyor olması, ne de herhangi bir sayısal metrik önemliydi bizim için. Daha makaleyi kaleme almaya başladığımızda göndereceğimiz dergi belliydi: Quantitative Science Studies. Yani namıdiğer QSS.
Bu dergiyi pek çoğunuz ismen çıkaramazsa da cesur bir hareketinden hemen hatırlayacaktır. Bizim alanın çekirdek dergilerinden biri var. Elsevier’in Journal of Informetrics‘i. 2019 yılında Sarkaç için yazdığım kısa yazıda şöyle bahsettiğim bir dergi QSS:
“Dünyanın en saygın bilgibilim dergilerinden birinde çalışan editörler sırf Elsevier yayınevine tepkilerini göstermek amacıyla prestij kaybedeceklerinden korkmadan toplu olarak istifa ediyor ve açık erişimli olarak yayınlayacakları yeni dergilerini duyurabiliyorlar”
Kaynak: Akademinin yel değirmenleriyle savaşında Don Kişot olmak
Öbür taraftan QSS’i bir yayınevinin talebi üzerine geri çekilen bir makaleyi yeniden yayınlamasından ve bu konudaki çağrısından da hatırlayabilirsiniz: https://direct.mit.edu/qss/article/3/3/857/113622 Yani adını bir şekilde duymuş olma ihtimaliniz var. Zira QSS uzun yıllardır beklenen taze kan. Sürekli “bu böyle gitmez” diye söylenen ama hiçbir zaman nasıl gideceğine işaret etmeyen araştırmacılara inat sistemin nasıl düzeltilebileceğini türlü uygulamaları ile gösteriyorlar. Bugün itibariyle QSS’te bir makalem var ve bu makale yayınlanana kadar geçen süreci sistemini iyileştirmek isteyen tüm dergi editörleri ve yayıncılar için özetlemek istiyorum.
Açık-şeffaf hakemlik
QSS’te yayınlanan tüm makaleler hakem raporlarıyla birlikte yayınlanıyor. Bu uygulama yazar kimliğinin bilinmesinden çok daha öte bir durum. Hakem raporları eğitim amaçlı kullanılabilir. Hakemlik sürecinin bilimsel araştırmalara katkısını izlememizi sağlayabilir. Aslında çok daha fazla şey sayılabilir bunun avantajlarıyla ilgili olarak. Ben bambaşka bir şeyden bahsedeceğim burada.
Bu yıl STI 2022 için Granada’dayken tanıdığım bir araştırmacı yanıma geldi ve çalışmanın hakeminin kendisi olduğunu, raporla ilgili sorularım varsa gönül rahatlığı ile sorabileceğimi söyledi. Makaleyle ilgili endişelerini anlattı ve dinledim. Revizyonları yaparken bu konuşmanın inanılmaz bir katkısı oldu. Tüm bu sürecin “bilimsel iletişim”in en iyi uygulamalarından biri olduğunu çok rahatlıkla söyleyebilirim bu yüzden. Düşünsenize makalenizin hakemiyle oturuyor ve sohbet ediyorsunuz. Bu muazzam bir şey.
Makul makale işlem ücreti / şeffaflık
Şu makalemiz için dönüştürücü lisans anlaşması çerçevesinde Adam Mickiewicz Üniversitesi bütçesinden 3.840$ + KDV ödendi. Bu ücretin ne kadarının gerçekten yayın masraflarına ayrıldığını bilmiyoruz çünkü harcama kalemleri şeffaf değil. Öbür tarafta altın açık erişimli olan QSS’te hem makul bir makale işlem ücreti var, hem de bu ücretin ne kadarının ne amaçla harcandığını görebiliyorsunuz.
Yayın öncesi sürümler / erişilebilir açık veri
Makalemizin yayın öncesi üç sürümü ve verisi açık erişimli olarak erişilebilir durumda: http://osf.io/642ad. Lisansı CC-BY. İsteyen verimizi kullanarak analizlerimizin doğruluğunu test edebilir, isteyen aynı veriyi kullanarak başka analizler gerçekleştirebilir. Her şey mümkün.
Son söz
QSS şu anda Scopus ve ESCI’de dizinlenen bir dergi. Türkiye’de puan değeri pek çok dergiden düşük. Atıf potansiyeli sebebiyle muhtemelen en fazla iki yıla SSCI’nın ilk iki çeyreğine demir atacaktır. Ancak bu durum bu derginin şimdi kalitesiz, iki yıl sonra aşırı kaliteli olacağı şeklinde yorumlanamaz. Çeyrek deliliğini yorumlarken hep söylediğim şeydi bu. Bu çeyrek deliliği yüzünden bizdeki genç araştırmacıların hiçbiri ilk durak olarak QSS seçme lüksüne sahip değil şu an. Çok üzücü. Çok yazık.
Dergi temelli ölçevleri dikkatli kullanın. Dikkatli kullanmayanları nazik bir dille uyarın. Gerekli uyarıları yaptıktan sonra artık hak ettiniz. Buyurun makalemize:
